بررسی تاثیر الگوهای شیردهی بر فاصله گذاری بین تولدها در مادران 1-18 ماهه شهر تبریز در سال- 1372

Abstract

چکیده: این پژوهش یک مطالعه توصیفی و مقطعی می باشد که به منظور بررسی تاثیر شیردهی بر فاصله گذاری بین تولدها انجام شده است. واحدهای مورد پژوهش در این تحقیق شامل 870 نفر بودند که با روش خوشه‌ای از میان مادران کودکان 1-18 ماهه شهر تبریز انتخاب شدند. معیار انتخاب واحدهای مورد پژوهش، داشتن حداقل یک کودک 1-18 ماهه، سن پایین تر از 40 سال (در زمان زایمان آخرین کودک)، داشتن قاعدگی های منظم 20-34 روزه قبل از حاملگی، عدم ابتلاء به بیماری های مزمنی که مجبور به مصرف مداوم دارو باشد، عدم استفاده از روشهای ضد بارداری دائمی، عدم ابتلاء کودک به ناهنجاریهای مادرزادی یا بیماریهای مزمنی که بر تغذیه کودک با شیر پستان موثر میباشد، و تک قلو بودن و ترم بودن کودک در زمان تولد بوده است. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش پرسشنامه بوده که ابتدا از طریق فرمی که شامل سئوالات مربوط به شرایط واحد مورد پژوهش بود نمونه‌های مورد پژوهش انتخاب و از تمام افراد حائز شرایط پرسشنامه اصلی توسط خود پژوهشگر تکمیل گردید. پرسشنامه اصلی مشتمل بر چهار بخش سئوالات مربوط به مشخصات کلی مادر، سئوالات مربوط به الگوی شیردهی، سئوالات مربوط به تعویق قاعدگی پس از زایمان و سئوالات مربوط به جلوگیری از بارداری بود. یافته‌های پژوهش در 63 درصد جدول بصورت توزیع فراوانی مطلق و نسبی و 5 نمودار خلاصه شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در 6 ماه بعد از زایمان حدود 82 درصد، در 11-13 ماه حدود 76 درصد و در 18 ماه بعد از زایمان حدود 60 درصد مادران هنوز به شیردهی ادامه میدهند. مدت زمان جدایی مادر- کودک بعد از زایمان در 62/8 درصد موارد کمتر از 1 ساعت بود، در 25/5 درصد موارد شیردهی به فاصله کمتر از یک ساعت بعد از زایمان شروع شده بود، در 40/5 درصد موارد در سه روز اول بعد از زایمان به کودک غیر از شیر مادر چیز دیگری داده نشده بود، شایع ترین غذای داده شده به کودک در سه روز بعد از تولد غیر از شیر مادر، آب قند یا سرم قندی بوده است. میزان تغذیه انحصاری با شیر مادر در کودکان 1 الی 3 ماهه 50/4 درصد و در کودکان 4 الی 5 ماهه حدود 30 درصد می باشد. میانگین دفعات شیردهی روزانه و شبانه مادران شیرده، به ترتیب 6/6 و 3 بار و متوسط طول مدت شیردهی در هر وعده 8 دقیقه بود. شیوع آمنوره پس از زایمان در دو ماه بعد از زایمان حدود 66 درصد و در 4 ماه حدود 48 درصد و در 10 ماه حدود 25 درصد بوده است و متوسط طول دوره آمنوره پس از زایمان در واحدهای مورد پژوهش حدود 5/6 درصد و میانه آن 4/3 ماه میباشد. 65/7 درصد مادران غیر شیرده دارای سیکلهای قاعدگی و 8.15 درصد مادران شیرده دارای آمنوره از روشهای ضد بارداری موثر استفاده می کنند و بترتیب، 9/1 درصد، 5/6 درصد، 62/6 درصد آنان از هیچ روش ضد بارداری استفاده نمی کنند.