بررسی فیتوشیمیایی گونه هایی از جلبک های بومی دریایی عمان و اثرات بیولوژیک آنها

Abstract

جلبک سبز Caulerpa peltata و جلبک‌های قهوه ای Spatoglossum asperum ,Padina australis , Sargassum ilicifoliumجلبک‌های بومی سواحل خلیج فارس و دریای عمان می‌باشند که علی رغم مصرف خوراکی برخی از این جلبک ها، اطلاعات بسیار کمی درباره‌یترکیبات ثانویه موجود و اثرات بیولوژیک آنها وجوددارد. هدف با نگاهی به اهمیت جلبک‌های دریایی از نقطه نظر فیت و شیمی و آثار درمانی و پراکنش وسیع جلبک‌ها در سواحل جنوبی ایران، بررسی فیتوشیمیایی این جلبک ها‌، معقول به نظر می‌رسد. روش کار و مواد عصاره گیری پودر خشک جلبک‌های مورد بررسی برای جلبک‌های C. peltata وS. asperum به روش سوکسله‌، به ترتیب با حلال‌های هگزان، دی کلرومتان و متانول انجام شد. عصاره‌های هگزانی و دی کلرومتانی هر د و جلبک به روش VLC فراکسیونه گردیده و پس از بررسی محتویات با روش TLC عصاره‌های جلبک S. asperum باروش GC/Massبررسی و ترکیبات موجود شناسایی شد. فاز متانولی نیز بااستفاده از SEP-Pack با شستش و توسط متانول و آب‌، با غلظت پیشرونده متانول فراکسیونه شده و با استفاده از HPLC پره پراتی و 2 ترکیب جداسازی شد. جلبک P. australis به روش ماسراسیون عصاره گیری شده و عصاره‌های حاصل با استفاده از روش VLC و سفادکس فراکسیونه گردیده و سپس ترکیبات موجود با استفاده از HPLC پره پراتی و خالص سازی شد. جلبک S. ilicifolium به روش حلال به حلال عصاره گیری و با روش VLC و سفادکس فراکسیونه شد. ترکیبات موجود در هر فراکسیون با HPLC پره پراتی و جداسازی گردید. تعییت ساختارترکیبات به دست آمده با بهره گیری از روش‌های متفاوت طیف سنجی شامل UV, Mass, 1HNMR,13CNMR,COSY,HMQC و HMBCانجام شد. اثرات آنتی اکسیدانی و سیمت عمومی عصاره‌های تام به روش DPPH و سنجش مرگ و میر میگوی آب شور انجام شد. برای سنجش سمیت سلولی از روش MTT استفاده شد. یافته ها از جلبک C. peltata ترکیب آلکالوییدی کائلرپین شناسایی شد. از جلبک S. asperum رنگدانه کائلرپین و اسید چرب تری اولئیل گلیسرول و از بخش فرار عصاره‌های اترنفتی و دی کلرومتانی آلفا توکوفرول، فوکوسترول، گاماسیتوسترول جداسازی و شناسایی گردید. از جلبک قهوه ای P. australis سه ترکیب خالص سازی شد که شامل یک مون و ترپن و دوسزکویی ترپن می‌باشند. از جلبک S. ilicifolium نیز چهار ترکیب ترپنی خالص سازی شده است. بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی حاکی از عدم وجود اث رقابل توجه از کلیه عصاره‌های تام بود. کلیه عصاره‌ها در تست سمیت میگوی آب شور اثر قابل توجهی از خود نشان دادند. در تست سمیت سلولی بیشترین اثر مربوط به عصاره اتر نفتی جلبک S. asperum می‌باشد. نتیجه گیری به نظر می‌رسد جلبک‌های مورد پژوهش حاوی ترکیبات متنوع با اثرات بیولوژیک قابل توجهی باشند که بررسی و شناسایی این ترکیبات ضروری می‌باشد.