بررسی ترکیبات شیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه stachys byzantina C.koch

Abstract

چکیده: جنس استاکيس با حدوداً 300 گونه گياهي يکي از بزرگترين جنسهاي خانواده نعناعيان بشمار ميرود. گونه S. byzantina يکي از گونه هاي بومي ايران جنس استاکيس بشمار ميرود. اثرات آنتي اکسيداني و ضد التهابي بخشهاي هوايي اين گياه گزارش شده است. همچنين نشان داده شده که اسانس حاصل از اين گونه داراي اثرات آنتي ميکروبي و آنتي کانديديا ميباشد. در مطالعات فيتوشيميايي بر روي اين گياه گليکوزيدهاي مگاستيگمان و فلاوونوئيدي از آن گزارش شده است.هدف از اين مقاله به طور کلي بررسي تري شيميايي اين گونه و تعيين فعاليت آنتي اکسيداني آنها ميباشد. روش کار: پس از جمع آوري گياه، برگ آن خشک و توسط آسياب برقي پودر گرديد. 100 گرم از پودر توسط روش استخراج اتوماتيک (سوکسله) به ترتيب با حلال هاي n هگزان، دي کلرومتاني و متانول عصاره گيري شد. آنگاه مقدار 2 گرم از عصاره خشک متانولي توزين و با استفاده از Sep-Pak ODS و بوسيله مخلوط هاي (٢٠٪،۴٠٪، ٦٠٪، ٨٠٪، ١٠٠٪) متانول در آب هر يک به ميزان ٢٠٠ ميلي ليتر فراکسيونه شد. فراکسيون هاي حاصل توسط روش HPLC جداسازي شدند و پس از خالص سازي تري تشکيل دهنده ي فراکسيون ها، شناسايي ساختار شيميايي آنها توسط روشهاي مختلف اسپكتروسكوپي (HNMR ، CNMR، UV-visible) انجام گرديد. هم چنين بررسي فعاليت آنتي اکسيداني فراکسيونها و ترکيبات خالص سازي شده با روش DPPH انجام شده و RC50 آنها تعيين گرديد. نتايج: شناسايي ساختار شيميايي ترکيبات خالص سازي شده بوسيله HPLC تهيه اي حضور سه ترکيب فنيل اتانوئيدي شامل '2-O-آرابينوزيل ورباسکوزيد(1)، ورباسکوزيد (2)، ايسچينن توزايد C (3) وسه ترکيب فلاوونوئدي شامل آپي ژنين 7-O-گلوکوزيد (4)،آپي ژنين 7-O-( ‘6 –o-سيس پاراكوماريل) گلوکوزيد(5) و آپي ژنين (6) را در اين گياه نشان داد. مقادير RC50 تري (6-1) به ترتيب عبارتند 3-10 x 7/9 ، 3-10 x 8/8 ، 1-10 x 224/1 ، 1-10 x 123/3 ، 1-10 x 563/4 ، 1-10 x 134/2 ميلي گرم در ميلي ليتر حاصل گرديد. همچنين RC50 کرستين ماده آنتي اکسيدان شناخته شده برابر با 5-10 x 2.88 ميلي گرم در ميلي ليتر بدست آمد. بحث : اين مطالعه نشان داد که گياه S. byzanthina منبع غني از تري فنيل اتانوئيدي و فلاوونوئيدي ميباشد. عصاره متانولي داراي فعاليت آنتي اکسيداني قابل توجهي بوده ( mg/ml 2-10 x 45/1) که بنظر ميرسد که ترکیبات فنيل اتانوئيدي و فلاوونوئيدي نقش مهمي در اين فعاليت ايفاء ميکنند.