بررسی ترکیبات شیمیایی گیاه Ferolaszowitsiana DC و ارزیابی اثر آنتی اکسیدان آنها

Abstract

گیاه Ferula szowitsiana DC از خانواده ی Umbelliferae است و محل پراکنش این گونه در ترکیه، ایران، قفقاز، آسیای مرکزی، افغانستان و درایران شمال، شمال غرب، شمال شرق و مرکز می باشد. این گیاه در طب سنتی آذربایجان در درمان عفونتها و بیماری های انگلی روده ای کاربرد داشته است. اهداف: هدف از این پژوهش شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی خاصیت آنتی اکسیدان گیاه Ferula szowitsiana DC رشد یافته در اراضی مارنی آذربایجان شرقی می باشد. روش کار: پس از جمع آوری گیاه، ریشه آن خشک و توسط آسیاب برقی پودر گردید. مقدار300 گرم از پودر بوسیله ی دستگاه سوکسله و به ترتیب با حلال های n – هگزان، دی کلرومتان و متانول عصاره گیری شد. مقدار 2گرم از عصاره ی خشک n – هگزانی توزین و در n –هگزان کاملا حل گردید و جهت فراکسیونه نمودن بر روی ستون سیلیکاژل منتقل و بروش VLC اقدام به شستشوی آن توسط مخلوط های (1%، 2%، 3%، 4%، 5%، 6%، 7%، 8%، 9%، 10%، 20%، 40%، 60%، 80%، 100%) اتیل استات در n – هگزان خالص گردید. فراکسیون های حاصل به روش TLC کنترل شد. مقدار 2 گرم از عصاره ی خشک متانولی توزین و با استفاده از sep-pack ODS و بوسیله ی مخلوط های (20%،40%، 60%، 80%، 100%) متانول و آب فراکسیونه شد و این عمل 3 بار تکرار گردید. فراکسیون های حاصل توسط HPLC جداسازی و نهایتا" ترکیبات جدا شده توسط روش 1H-NMR و 13C-NMR مورد شناسایی قرار گرفتند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های n-هگزانی، دی کلرومتانی و متانولی، بوسیله یDPPH مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: با استفاده از HPLC پره پاراتیو از فراکسیون های 20%، 40% و 80% عصاره ی متانولی این گیاه، ترکیبات خالص متعددی جدا شد که ساختمان 5 ترکیب توسط 1H-NMR، 13C-NMR و اسپکتروسکوپی UV شناسایی گردید. این ترکیبات عبارتند از : 1) Umbelliferon-7-apiosyl β ( 1 → 6) glucoside 2) ρ-hydroxy phenylethanoid glucoside 3) Galbanic acid 4) Umbelliferon β-D [6' (ferolyle)- glucoside] 5) Umbelliferon در بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های مختلف این گیاه، عصاره ی متانولی فعالیت آنتی اکسیدانی معادل (mg/ml 2 -10 × 58/8 ) نشان داد که در مقایسه با فعالیت آنتی اکسیدانی شاهد روتین (mg/ml 2 -10 × 12/5) از قدرت آنتی اکسیدانی خوبی برخوردار است. نتیجه گیری: در این مطالعه مشخص گردید گیاه Ferula szowitsiana DC غنی از مشتقات کومارینی و فورانوکومارینی می باشد، و با توجه به این که عصاره ی متانولی این گیاه از اثر آنتی اکسیدانی خوبی برخوردار بود به نظر می رسد که برخی از ترکیبات جدا شده نیز بتوانند اثر قدرتمند آنتی اکسیدان از خود نشان دهند.