بررسی شیوع استئوپروز اولیه و برخی عوامل مرتبط با آن در زنان یائسه مراجعه کننده به مراکز سلامت شهر تبریز

Abstract

چکیده: مقدمه: پوکی استخوان یک مشکل مهم سلامتی عمومی در دنیا بوده و شیوع آن در حال افزایش می باشد. با افزایش سن به خصوص در خانمهای یائسه احتمال شیوع استئوپروز و پیامدهای ناشی از آن مانند شکستگی افزایش می یابد. این مطالعه با هدف تعیین شیوع استئوپروز اولیه و تراکم استخوانی پایین بر اساس تراکم معدنی استخوان (BMD) در زنان یائسه 65-50 ساله و عوامل خطر آن طراحی و اجرا شد.مواد و روش: این مطالعه مقطعی توصیفی-تحلیلی به صورت تصادفی ساده بر روی 850 زن یائسه شهر تبریز-ایران از مرداد 1397 تا اردیبهشت 1398انجام گرفت. پس از اخذ رضایت نامه، تکمیل پرسشنامه ها و انجام آزمایشات جهت رد علل ثانویه، 445 زن واجد شرایط تحت دانسیتومتری به روش dual-energy X-ray absorptiometry در ناحیه ستون فقرات و گردن فمور قرار گرفتند. عوامل خطر فردی-اجتماعی، مامایی- پزشکی، سبک زندگی و شاخصهای تن سنجی جمع آوری و داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی شامل رگرسیون لجستیک چند متغییره در نرم افزار SPSS 21 تجزیه و تحلیل گردید. نتایج: شیوع استئوپروز اولیه براساس T-score مهره های کمری 4/23% (3/27% تا 5/19%: CI95%) و براساس T-score گردن فمور 4/3%(1/5% تا 7/1%: CI95%) و در کل 5/24% (9/27% تا 1/21%: CI95%) بود و شیوع استئوپنی اوایه بر اساس T-score مهره های کمری 42% (6/46% تا 4/37%: CI95%) و براساس T-score گردن فمور 3/35% (9/39% تا 1/31%: CI95%) و در کل 6/43 % (2/48% تا 39%: CI95%) بود. تحقیق حاضر نشان داد که با افزایش سن (30/1 تا 07/1 : CI95%; 18/1: OR) شانس ابتلا به استئوپروز افزایش، اما با افزایش سن یائسگی (01/1 تا 85/0 : CI95%; 92/0: OR) ، شاخص توده بدنی (97/0 تا 78/0 : CI95%; 87/0: OR)، دور بازو (95/0 تا 74/0 : CI95%; 84/0: OR)، سطح تحصیلات (028/0p=) شانس ابتلا کاهش یافت. در افراد مجرد (08/7 تا 99/0 : CI95%; 65/2: OR) و افرادی با مسکن غیرشخصی (07/13 تا 24/1 : CI95%; 02/4: OR) خطر ایتلا بیشتر بود.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که یک چهارم از زنان مورد مطالعه مبتلا به استئوپروز اولیه و نزدیک به نیمی از آنها کاهش تراکم دارند. با توجه به روند سالمندی توجه به عوامل خطر اصلاح پذیر جهت پیشگیری و کاهش عوارض این بیماری ضروری به نظر می رسد.