طراحی و ارزیابی بازی جدی برای کودکان جهت آموزش خود مراقبتی در برابر آزار جنسی

Abstract

مقدمه: کودک‌آزاری جنسی، معضلی جهانی است که آسیب‌های متعددی به سلامت جسمی، روانی و رفتاری کودکان وارد می‌کند. در جوامعی مانند ایران، تابو بودن موضوع و موانع فرهنگی، آموزش و پیشگیری از آن را دشوار ساخته است. این مطالعه با هدف طراحی و ارزیابی بازی جدی برای آموزش خودمراقبتی به کودکان ۵ تا ۸ سال در برابر آزار جنسی انجام شده است. روش¬کار و مواد: مطالعه در سه فاز اصلی انجام شد. در فاز توصیفی، الزامات فنی و محتوایی بازی از طریق چهار مطالعه مروری، دانش متخصصان و نظرات والدین گردآوری شدند. در فاز طراحی، سناریوها با رعایت الزامات استخراج‌شده تعیین و بصری‌سازی شدند. بازی با استفاده از نرم‌افزارهای فتوشاپ، بلندر، سابستنس پینتر، پریمیر و یونیتی طراحی و توسط متخصصان فنی، شناختی-رفتاری و والدین ارزیابی شد. در نهایت، تأثیر بازی بر دانش خودمراقبتی ۳۳ کودک مورد بررسی قرار گرفت. آمار توصیفی و استنباطی (مک‌نمار، ویلکاکسون و تی زوجی) برای تحلیل داده‌ها به کار رفت. یافته¬ها: بازی طراحی‌شده از هفت سناریو برای آموزش اندام‌های خصوصی، بزرگسالان قابل اعتماد، لمس خوب و بد، نه گفتن، فرار کردن و اطلاع‌رسانی به بزرگسالان قابل اعتماد تشکیل شده است. امن و مناسب بودن محتوای بازی و ویژگی‌های فنی آن توسط متخصصان تأیید و خوب گزارش شد. مقبولیت بازی توسط 40 والد تأیید شد، چنانچه بین سطح اطمینان والدین قبل و بعد از بررسی بازی، رابطه معناداری مشاهده شد. همچنین، استفاده از بازی بر دانش خودمراقبتی کودکان ۵ تا ۸ سال تأثیر مثبت داشت. نتیجه‌گیری: در بازی جدی که برای پیشگیری از کودک‌آزاری جنسی در ایران تولید شده، متناسب بودن ظاهر و محتوای سناریوها با فرهنگ جامعه، رعایت الزامات فنی و محتوایی مبتنی بر شواهد، و در نظر گرفتن توصیه‌های متخصصان و انتظارات والدین، به‌طور مؤثری به افزایش مقبولیت والدین و تقویت دانش خودمراقبتی کودکان منجر شده و کاربردپذیری محصول را ارتقا داده است. کلیدواژه¬ها: کودک آزاری جنسی، بازی جدی، خود مراقبتی، پیشگیری، دانش