طراحی مدل رتبه بندی مراکز سلامت براساس استانداردهای پایش مراکز سلامت در استان آذربایجان شرقی

Abstract

چکیده مقدمه: رتبه‌بندی در مراقبت‌های بهداشتی اولیه به عنوان ابزاری در جهت بهبود کیفیت و کارایی شناخته شده است. در این راستا مطالعه حاضر با هدف طراحي و اجرای مدل رتبه‌بندی مراکز خدمات جامع سلامت در استان آذربایجان شرقی انجام شده است.

روش کار: مطالعه مقطعی حاضر بر اساس شاخصهای پایش 139 مرکز خدمات جامع سلامت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است. شاخصها با استفاده از نرم افزار STATA-17 استانداردسازی شده سپس بر اساس روش تحلیل مولفه های اصلی در 9 مولفه دسته‌بندی شدند و با استفاده از روش خوشه‌بندی کای میانگین در 5 دسته رتبه بندی شده‌اند. برای بررسی ارتباط بین رتبه مراکز خدمات جامع سلامت با شاخصهای ساختاری مراکز از تحلیل رگرسیون رتبه ای با سطح معنی داری 05/0 استفاده شده است.

یافته‌ها: شاخصهای سلامت جمعیت و خانواده، بیماری های غیرواگیر و توسعه و ارتقای سلامت بیشترین تاثیر را در رتبه بندی مراکز خدمات جامع سلامت داشتند. بیشترین مراکز خدمات جامع سلامت مراکز دو ستاره بودند. با تعدیل سایر متغیرها مراکز حاشیه شهر (025/0= P_Valueو 21/0=OR) و شهرهای بالای 20 هزار نفر جمعیت در مقایسه با مراکز روستایی، (001/0> P_Value و 08/0=OR) احتمال اینکه در رتبه های بالاتر قرار بگیرند به ترتیب 79 و 92 درصد کمتر است. همچنین با تعدیل سایر متغیرها به ازای یک نفر افزایش در جمعیت روستایی، احتمال اینکه مراکز روستایی در رتبه های بالاتر قرار بگیرند 01/0 درصد کاهش می یابد.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مراکز روستایی عملکرد بهتری نسبت به مراکز شهری دارند. با توجه به پویایی مدل، هر ساله شاخصهای مهم و تاثیر گذار در رتبه مراکز و وزن آنها در رتبه بندی مراکز مشخص خواهند شد. همچنین مدل حاضر میتواند بر بهبود عملکرد مراکز خدمات جامع سلامت و ایجاد رقابت بین مراکز تاثیرگذار باشد. کلمات کلیدی: رتبه بندی، مراکز خدمات جامع سلامت، شاخص های پایش، استان اذربایجان شرقی