بررسی شاخص‌های بهداشتی و سواد سلامت دهان و دندان بزرگ‌سالان شهر تبریز

Abstract

مقدمه: در نظام‌های نوین سلامت با نیازهای نو، سواد سلامت با عهده‌داری نقش‌های جدید یکی از عوامل بسیار مؤثر برای اتخاذ تصمیمات صحیح در مورد خود و خانواده است. سازمان جهانی بهداشت، سواد سلامت را یک مسئله و بحث جهانی و یکی از ابزارهای اساسی جهت ارتقای سلامت جامعه و از بزرگ‌ترین تعیین‌کننده‌های امر سلامت معرفی کرده است. امروزه توجه به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان از طریق ارتقای آگاهی‌ها و در دسترس قرار دادن امکانات اولیه پیشگیری، جزء مهم‌ترین اهداف سازمان جهانی بهداشت است. سطح سواد سلامت دهان و دندان بزرگ‌سالان باعث ارتقا سطح سلامتی و تغییر الگوی زندگی شامل، تغییر در عادات سلامت‌زا، مصرف خوراکی‌های بدون قند، تغییر در شرایط و روش زندگی و کاربرد وسیع فلوراید که همگی نقش مهمی در سلامت دهان و دندان فرزندان دارد. مواد و روش ها: این طرح با عنوان بررسی شاخص‌های بهداشتی و سواد سلامت دهان و دندان بزرگ‌سالان (65-18) ساله شهر تبریز به‌صورت توصیفی، تحلیلی و با دو پرسشنامه استاندارد سواد سلامت مرتبط با دهان (OHL) و دندان و پرسشنامه وضعیت سلامت دهان و دندان بزرگ‌سالان سازمان جهانی بهداشت مورد ارزیابی قرار گرفت. در 21 مرکز سلامت از میان 20 مجتمع سلامت واقع در مناطق دوازده‌گانه شهرداری تبریز با مراجعه به درب منازل و تکمیل پرسشنامه از بزرگ‌سالان 18 تا 65 ساله شهر تبریز به‌صورت تصادفی و مصاحبه ای با حجم نمونه 2310 نفر که به لحاظ سنی و جنسی به‌صورت سهمی در نظر گرفته‌شده بود، موردمطالعه قرار گرفت و اطلاعات جمع‌آوری‌شده در نرم‌افزار SPSS21 تحلیل گردید. یافته ها: میانگین سنی افراد 4 /23 ± 6/41 سال و 8/48 درصد مرد و 2/51 در صد زن بودند. شاخص بی‌دندانی 1/8 در صد ، داشتن 1 تا 9 دندان طبیعی 6/7 در صد ، داشتن 10 تا 19 دندان طبیعی 0/12 درصد و داشتن 20 دندان طبیعی و بیشتر 3/72 در صد و داشتن درد یا ناراحتی دندان یا دهان در 12 ماه گذشته 2/61 درصد و 2/62 درصد برای تمیز کردن دندان‌ها از مسواک، 9/23 درصد از نخ دندان وفقط 8/9 درصد جمعیت در روز دو بار و بیشتر و 6/56 درصد یک‌بار در روز دندان‌های خود را تمیز می‌کردند در کل 1/4 درصد هرگز دندان‌های خود را تمیز نمی‌کردند. میزان پوسیدگی 9/7 درصد و میزان کشیدگی 6/28 درصد و میزان پرشدگی 8/11 درصد و درکل متوسط DMFT برابر 5/15 و میزان CF یعنی شاخص بدون پوسیدگی و کشیدگی و پرشدگی تعداد 28 نفر ، 2/1 درصد جمعیت بود.7/13 درصد مصرف دخانیات و 7/9 درصد مصرف الکل گزارش کرده‌اند. 5/40 درصد از افراد سواد سلامت کافی،6/23 درصد سواد سلامت متوسط و 9/35 درصد افراد سواد سلامت ناکافی و ضعیف داشتند. بحث و نتیجه گیری: شکاف عمیقی بین دانش و عملکرد و آنچه متصور است، وجود دارد.